Mô hình giá là gì? Các mô hình giá phổ biến

Trong phân tích kỹ thuật, mô hình giá là công cụ cực kỳ quan trọng, giúp nhà giao dịch dự đoán xu hướng thị trường. Từ đó, nhà đầu tư có thể xác định điểm vào và thoát lệnh, cũng như kiểm soát rủi ro một cách hiệu quả. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ mô hình giá là gì, cách hoạt động và các loại mô hình giá phổ biến.

Mô hình giá là gì?

Mô hình giá (Price Pattern) là những cấu trúc giá lặp đi lặp lại, được hình thành trên biểu đồ (dạng nến, thanh hoặc đường giá) trong quá trình vận động của thị trường. Chúng phản ánh hành vi và tâm lý giữa bên mua và bên bán, thường thể hiện qua các đỉnh, đáy hoặc vùng tích lũy và phân phối.

Các nhà giao dịch sử dụng mô hình này để xác định điểm vào và thoát lệnh, đồng thời đặt mục tiêu chốt lời và cắt lỗ. Việc hiểu rõ các mô hình giá giúp trader đưa ra quyết định giao dịch chính xác và hiệu quả hơn.

Cách thức hoạt động của mô hình giá 

Mô hình giá hoạt động dựa trên nguyên lý ghi nhận và thống kê các dạng chuyển động của biểu đồ nến đối với một tài sản. Khi biểu đồ hình thành một mẫu hình quen thuộc, có thể cho thấy xu hướng giá trong tương lai — tăng hoặc giảm.

Ngoài việc hỗ trợ dự đoán xu hướng, mô hình giá còn giúp trader phân tích hành vi giá trong quá khứ và hiện tại, từ đó đưa ra quyết định giao dịch phù hợp. Chính vì thế, mô hình giá trở thành một công cụ phân tích kỹ thuật phổ biến trong nhiều thị trường như chứng khoán, forex và tiền điện tử.

⚠️Cảnh báo: Giao dịch forex qua CFD là hình thức đầu tư rủi ro cao. Nhà đầu tư cần tìm hiểu kỹ kiến thức và hiểu rõ cơ chế hoạt động của thị trường trước khi tham gia.

Lợi ích và hạn chế của mô hình giá?

Dưới đây là những lợi ích và hạn chế mà bạn cần biết:

Lợi ích

• Nhận diện xu hướng thị trường: Mô hình giá giúp nhà giao dịch phát hiện xu hướng tăng hoặc giảm một cách nhanh chóng và chính xác.
• Dự báo điểm vào/thoát lệnh: Các mẫu hình cung cấp tín hiệu rõ ràng về các vùng mua vào và bán ra tiềm năng, hỗ trợ tối ưu hóa lợi nhuận.
• Hiểu rõ tâm lý thị trường: Mô hình giá phản ánh hành vi và tâm lý của các nhà giao dịch, giúp đánh giá phản ứng của thị trường trong từng giai đoạn.
• Kết hợp hiệu quả với các công cụ khác: Mô hình giá có thể kết hợp hiệu quả với các chỉ báo kỹ thuật như RSI, MACD, đường trung bình động (MA),… để xác nhận tín hiệu giao dịch.
• Hỗ trợ quản lý rủi ro: Việc nhận diện sớm các tín hiệu đảo chiều giúp nhà giao dịch chủ động bảo vệ vốn và hạn chế thua lỗ trong các biến động bất ngờ.

Hạn chế

• Tính chủ quan cao: Việc xác định một mô hình giá đôi khi mang tính chủ quan, đặc biệt là khi mô hình không rõ ràng hoặc thị trường đang biến động mạnh.
• Tín hiệu thường có độ trễ: Mô hình giá thường xuất hiện sau khi xu hướng đã hình thành. Điều này dẫn đến việc nhà giao dịch có thể bỏ lỡ các cơ hội giao dịch ở giai đoạn sớm.
• Không đảm bảo độ chính xác tuyệt đối: Thị trường tài chính luôn biến động và không có mô hình nào có thể dự đoán chính xác 100%. Việc phụ thuộc hoàn toàn vào mô hình có thể dẫn đến sai lầm.
• Phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác: Mô hình giá chỉ là một phần trong quá trình phân tích kỹ thuật. Nhà giao dịch cần kết hợp thêm tin tức kinh tế, chỉ báo kỹ thuật và phân tích cơ bản để nâng cao độ tin cậy của quyết định giao dịch.

Các loại mô hình giá phổ biến

Mô hình giá là công cụ quan trọng trong phân tích kỹ thuật, giúp nhà giao dịch nhận diện xu hướng tiềm năng và các điểm đảo chiều. Các mô hình này thường được phân thành hai nhóm chính: mô hình đảo chiều và mô hình tiếp diễn. Chi tiết cụ thể như sau:

Mô hình giá đảo chiều

Mô hình giá đảo chiều (Reversal Pattern) là các tín hiệu cho thấy xu hướng giá hiện tại có khả năng thay đổi hướng. Hiện tượng này xảy ra khi giá đang di chuyển theo một xu hướng nhất định (tăng hoặc giảm), nhưng sau đó xuất hiện dấu hiệu quay đầu rõ ràng.

Có hai nhóm mô hình đảo chiều phổ biến:

• Bullish Reversal Patterns: Thường xuất hiện tại vùng hỗ trợ, nơi giá bắt đầu quay đầu tăng sau một đợt giảm.
• Bearish Reversal Patterns: Thường xuất hiện tại vùng kháng cự, nơi giá bắt đầu suy yếu và chuyển sang giảm sau một xu hướng tăng.

Các mô hình giá đảo chiều phổ biến trong phân tích kỹ thuật bao gồm: 

Mô hình vai đầu vai 

Mô hình vai đầu vai (Head and Shoulders) là một trong những mô hình đảo chiều phổ biến. Mô hình này thường cho thấy khả năng cao thị trường sẽ chuyển từ xu hướng tăng sang giảm. 

Cấu trúc mô hình bao gồm ba đỉnh liên tiếp:

• Vai trái: Giá tăng lên một mức cao rồi điều chỉnh giảm.
• Đầu: Giá tiếp tục tăng mạnh, tạo đỉnh cao hơn vai trái, sau đó giảm xuống.
• Vai phải: Giá hồi phục nhưng không vượt qua đỉnh của đầu, rồi tiếp tục suy giảm.

Mô hình được xác nhận khi giá phá vỡ đường viền cổ (neckline) – đường nối hai đáy giữa vai trái và vai phải. Khi điều này xảy ra, thị trường phát ra tín hiệu rõ ràng về khả năng đảo chiều từ xu hướng tăng sang xu hướng giảm.

Mô hình kim cương

Mô hình kim cương (Diamond Top) là một mô hình đảo chiều xuất hiện sau một xu hướng tăng, báo hiệu khả năng thị trường sắp chuyển sang xu hướng giảm.

Mô hình này được hình thành từ sự kết hợp giữa pha mở rộng và pha thu hẹp của biên độ giá, tạo nên hình dáng giống viên kim cương trên biểu đồ. Khi giá phá vỡ cạnh dưới bên phải của mô hình (đường hỗ trợ cuối cùng), mô hình được xác nhận. Đây là tín hiệu đảo chiều và nhà giao dịch có thể cân nhắc vào lệnh bán.

Mô hình 2 đáy

Mô hình 2 đáy (Double Bottom) là một mô hình đảo chiều trong phân tích kỹ thuật, thường xuất hiện ở cuối xu hướng giảm và báo hiệu khả năng đảo chiều từ giảm sang tăng.

Mô hình này có hình dạng giống chữ “W”, cho thấy giá giảm xuống, chạm đáy hai lần gần nhau với một đợt phục hồi nhẹ ở giữa, sau đó bật tăng trở lại. Đây là tín hiệu cho thấy áp lực bán đã suy yếu và xu hướng có thể chuyển sang tăng.

Mô hình 2 đỉnh

Mô hình 2 đỉnh (Double Top) là một mô hình đảo chiều trong phân tích kỹ thuật. Đặc điểm nhận biết chính là giá tăng lên và chạm vùng kháng cự hai lần nhưng không thể vượt qua.

Mô hình này thường có hình dạng giống chữ “M”, cho thấy khả năng xu hướng sẽ đảo chiều từ tăng sang giảm.

Mô hình 3 đỉnh

Mô hình 3 đỉnh (Triple Top) là một mô hình đảo chiều giảm giá, xuất hiện sau một xu hướng tăng. Mô hình gồm 3 đỉnh giá gần bằng nhau, xen giữa là 2 đáy như hình 3 ngọn núi, tạo thành một đường hỗ trợ (neckline). 

Khi giá không thể vượt qua vùng đỉnh mà liên tục bị từ chối, điều đó cho thấy lực mua đã suy yếu. Nếu giá phá vỡ neckline với khối lượng giao dịch lớn, mô hình được xác nhận và thị trường có khả năng đảo chiều sang xu hướng giảm.

Mô hình giá tiếp diễn

Mô hình tiếp diễn (Continuation Pattern) là các mẫu hình giá xuất hiện trong quá trình thị trường đang theo một xu hướng rõ ràng. Những mô hình này cho thấy khả năng cao giá sẽ tiếp tục xu hướng hiện tại — có thể là tăng hoặc giảm.

Có hai nhóm mô hình tiếp diễn phổ biến:

• Bullish Continuation Patterns: Xuất hiện trong xu hướng tăng, giá không đổi hướng và tiếp tục xu hướng tăng.
• Bearish Continuation Patterns: Xuất hiện trong xu hướng giảm, giá không đổi hướng và tiếp tục xu hướng giảm.

Các mô hình giá tiếp diễn phổ biến trong phân tích kỹ thuật bao gồm: 

Mô hình tam giác

Mô hình tam giác (Triangle) là một trong những mô hình rất phổ biến được sử dụng trong phân tích kỹ thuật để dự đoán xu hướng tương lai. Mô hình này hình thành khi giá dao động trong phạm vi hẹp. Hai đường xu hướng dần hội tụ về một điểm chung, tạo thành hình dạng giống một tam giác.

• Mô hình tam giác tăng (Ascending Triangle): Thường xuất hiện sau một xu hướng tăng, báo hiệu khả năng tiếp diễn xu hướng. Đặc điểm chính là đường kháng cự nằm ngang và đường hỗ trợ dốc lên.
• Mô hình tam giác giảm (Descending Triangle): Thường xuất hiện sau một xu hướng giảm, báo hiệu khả năng tiếp diễn xu hướng giảm. Mô hình này có đường hỗ trợ nằm ngang và đường kháng cự dốc xuống.
• Mô hình tam giác cân (Symmetrical Triangle): Có thể xuất hiện sau một xu hướng tăng hoặc giảm. Mô hình này bao gồm một đường xu hướng giảm (kháng cự) và một đường xu hướng tăng (hỗ trợ) hội tụ lại, tạo thành hình tam giác cân. Đây là mô hình tiếp diễn, nhưng trong một số trường hợp, nếu phá vỡ xảy ra mạnh theo hướng ngược lại, nó có thể báo hiệu sự đảo chiều.

Mô hình lá cờ 

Mô hình lá cờ (Flag) được hình thành khi giá di chuyển theo một xu hướng rõ ràng tăng hoặc giảm. Tiếp đó, thị trường bước vào pha điều chỉnh ngắn, tạo hình dạng giống như một lá cờ đang bay.

Có 2 loại mô hình lá cờ:

• Lá cờ tăng (Bullish Flag): Xuất hiện sau xu hướng tăng mạnh. Lá cờ nghiêng xuống, thể hiện sự điều chỉnh nhẹ. Khi giá phá vỡ lên khỏi lá cờ, xu hướng tăng tiếp tục.
• Lá cờ giảm (Bearish Flag): Xuất hiện sau xu hướng giảm mạnh. Lá cờ nghiêng lên, thể hiện sự hồi phục nhẹ. Khi giá phá vỡ xuống dưới lá cờ, xu hướng giảm tiếp tục.

Mô hình cốc và tay cầm

Mô hình cốc và tay cầm (Cup and Handle) là một mô hình tiếp diễn thường gặp trong xu hướng tăng. Hình dạng mô hình giống chiếc cốc có tay cầm: phần “cốc” là giai đoạn điều chỉnh sâu tạo đáy tròn, còn phần “tay cầm” là nhịp tích lũy ngắn trước khi bứt phá.

Khi giá vượt lên khỏi phần tay cầm với khối lượng giao dịch tăng mạnh, mô hình được xác nhận. Đây là tín hiệu mua rõ ràng, cho thấy xu hướng tăng có thể tiếp tục.

Tìm hiểu thêm: Mô hình cốc tay cầm – Lợi ích và hạn chế khi giao dịch

Mô hình nêm

Mô hình cái nêm (Wedge Pattern) là một mô hình biểu đồ phân tích kỹ thuật. Mô hình này được tạo thành từ hai đường xu hướng hội tụ: một đường hỗ trợ và một đường kháng cự. Khi hai đường này thu hẹp dần, chúng tạo thành hình dạng giống một cái nêm. Đây có thể là dấu hiệu của sự tiếp diễn hoặc đảo chiều của một xu hướng hiện tại. 

Mô hình nêm có hai loại là:

• Mô hình nêm giảm (Falling Wedge): Là mô hình cái nêm xuất hiện trong xu hướng giảm, báo hiệu khả năng đảo chiều sang xu hướng tăng.
• Mô hình nêm tăng (Rising Wedge): Là mô hình cái nêm xuất hiện trong xu hướng tăng, báo hiệu khả năng đảo chiều sang xu hướng giảm.

Mô hình cờ đuôi nheo

Mô hình cờ đuôi nheo (Pennant) là một mô hình tiếp diễn trong phân tích kỹ thuật, thường xuất hiện sau một đợt biến động mạnh. Nó có hình dạng giống một lá cờ tam giác nhọn. Giai đoạn hình thành mô hình phản ánh sự tạm nghỉ hoặc điều chỉnh nhẹ của giá trong thời gian ngắn, trước khi tiếp tục xu hướng ban đầu. Mô hình này có thể xuất hiện trong cả xu hướng tăng lẫn giảm.

Kết hợp mô hình giá với công cụ phần tích khác

Dưới đây là một số ví dụ thực tế về cách kết hợp mô hình giá với các chỉ báo phổ biến:

Kết hợp mô hình 2 đáy với MACD

Cách kết hợp:

• Trong quá trình hình thành đáy thứ hai, nếu histogram của MACD thu hẹp và MACD line cắt lên trên signal line, đó là dấu hiệu cho thấy lực mua đang quay trở lại.
• Khi giá vượt vùng kháng cự (đỉnh giữa 2 đáy) và MACD tiếp tục tăng, đây là tín hiệu xác nhận xu hướng tăng đã được thiết lập.

Kết hợp mô hình vai đầu vai với RSI

Cách kết hợp:

• Sau khi vai phải được hình thành, nếu RSI xuất hiện phân kỳ giảm (giá tạo đỉnh cao hơn nhưng RSI tạo đỉnh thấp hơn), đó là dấu hiệu xu hướng tăng đang suy yếu.
• Khi giá phá vỡ đường viền cổ (neckline), nếu RSI đã giảm xuống dưới 50, đó là tín hiệu bán mạnh.

Lưu ý khi phân tích kỹ thuật với mô hình giá 

Để phân tích mô hình giá hiệu quả, bạn cần lưu ý những điểm sau:

• Kết hợp với chỉ báo kỹ thuật: Dùng thêm chỉ báo RSI, MACD, Bollinger Bands,… để xác nhận tín hiệu và giảm rủi ro. Tránh dựa hoàn toàn vào mô hình giá.
• Lựa chọn khung thời gian phù hợp: Mô hình trên khung thời gian lớn thường chính xác và đáng tin cậy hơn khung thời gian ngắn.
• Kiên nhẫn và kỷ luật: Chỉ vào lệnh khi mô hình đã hoàn chỉnh. Luôn giao dịch theo kế hoạch, không vội vàng hay theo cảm xúc.
• Đánh giá giao dịch thường xuyên: Ghi lại quá trình phân tích, kết quả giao dịch để rút kinh nghiệm và tìm ra mô hình phù hợp với phong cách cá nhân.

Mô hình giá là công cụ quan trọng trong phân tích kỹ thuật, giúp xác định xu hướng và điểm vào/thoát lệnh. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả, bạn nên kết hợp thêm các chỉ báo khác và luôn giữ kỷ luật trong giao dịch. Hy vọng bài viết này đã mang đến cho bạn những kiến thức hữu ích.

Câu hỏi thường gặp