Đối với những người đang quan tâm đầu tư trong chứng khoán. Nhưng không biết ý nghĩa thật là chứng khoán là gì. Cách đầu tư chứng khoán và có ưu và nhược điểm thế nào? Dưới đây TiềnInvest được thu thập dữ liệu cơ bản về chứng khoán dành cho người mới bắt đầu đầu tư để tìm hiểu.
Mục lục
Chứng khoán là gì?
Chứng khoán (Stock hay Share) là một loại tài sản gồm cổ phiếu, chứng chỉ quỹ, chứng khoán phái sinh, trái phiếu, chứng quyền có bảo đảm.
Theo Luật Chứng khoán, chứng khoán là tài sản bao gồm cổ phiếu, chứng chỉ quỹ, chứng khoán phái sinh, trái phiếu, chứng quyền, chứng quyền có bảo đảm, quyền mua cổ phần, chứng chỉ lưu ký. Những loại tài sản này có điểm chung là một bằng chứng xác nhận sở hữu hợp pháp của người sở hữu (gọi chung là nhà đầu tư) với tài sản của doanh nghiệp hoặc tổ chức phát hành.
Căn cứ theo khoản 1 Điều 4 Luật Chứng khoán 2019 quy định chứng khoán là tài sản. Bao gồm các loại chứng khoán sau đây:
- Cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ
- Chứng quyền, chứng quyền có bảo đảm, quyền mua cổ phần, chứng chỉ lưu ký
- Chứng khoán phái sinh
- Các loại chứng khoán khác do Chính phủ quy định
Cổ phiếu là gì?
Cổ phiếu được xem là chứng khoán vốn bởi nó xác nhận quyền và lợi ích như như dự họp đại hội đồng cổ đông, biểu quyết, đề cử Hội đồng quản trị, hưởng cổ tức… của người sở hữu với một phần vốn của doanh nghiệp. Đây là loại chứng khoán phổ biến và được giao dịch nhiều nhất trên thị trường.
Tương tự cổ phiếu, chứng chỉ quỹ cũng là chứng khoán vốn nhưng để khẳng định quyền sở hữu của nhà đầu tư với một phần vốn góp của quỹ đầu tư chứng khoán. Bản chất đầu tư vào chứng chỉ quỹ là ủy thác vốn cho chuyên gia của các tổ chức quản lý quỹ.
Trái phiếu là gì?
Trái phiếu là loại chứng khoán để xác nhận nghĩa vụ nợ của doanh nghiệp hoặc chính phủ với người nắm giữ (còn gọi là trái chủ). Vì trái phiếu là chứng khoán nợ nên khi doanh nghiệp phá sản hoặc giải thể thì trái chủ được ưu tiên thanh toán trước người nắm giữ cổ phiếu (còn gọi là cổ đông).
Chứng khoán phái sinh là gì?
Chứng khoán phái sinh là loại chứng khoán tồn tại dưới dạng hợp đồng tài chính. Để xác nhận quyền và nghĩa vụ của các bên về giao dịch sẽ thực hiện vào thời điểm xác định trong tương lai. Giá trị của chứng khoán phái sinh phụ thuộc vào tài sản cơ sở như cổ phiếu, trái phiếu, hàng hoá (kim loại, nông sản)… Đầu tư chứng khoán phái sinh có thể hiểu như đặt cược vào sự tăng hoặc giảm của tài sản cơ sở trong tương lai. Tức khi giá trị tài sản cơ sở biến động đúng dự đoán thì nhà đầu tư có lãi.
Chứng quyền là gì?
Chứng quyền có bảo đảm là loại chứng khoán do công ty chứng khoán phát hành và được niêm yết với mã giao dịch riêng. Người giữ chứng quyền nhận được quyền mua hoặc quyền bán chứng khoán cơ sở (như cổ phiếu, ETF, chỉ số…) tại mức giá và thời điểm đã được xác định hoặc hưởng khoản chênh lệch giá tại ngày đáo hạn. Giá chứng quyền thường thấp hơn nhiều so với chứng khoán cơ sở nhưng có tính đòn bẩy cao và biết được khoản lỗ tối đa. Do đó phù hợp với những nhà đầu tư ưa mạo hiểm.
Đặc điểm của chứng khoán
Tính thanh khoản hay tính lỏng: Khả năng mua bán trên thị trường, chuyển nhượng và giao dịch. Mỗi loại chứng khoán sẽ có tính thanh khoản và khả năng giao dịch khác nhau. Trong đó, cổ phiếu được đánh giá cao nhất về tính thanh khoản.
Tính rủi ro
Chứng khoán là tài sản mà giá trị của nó chịu tác động của nhiều yếu tố như chính trị, thị trường, lạm phát…
Tính sinh lời
Chứng khoán được đầu tư với mong muốn sinh lời trong tương lai. Khả năng sinh lời từ sự tăng giá của chứng khoán trên thị trường hoặc từ cổ tức được chia.
Doanh nghiệp cổ phần phát hành cổ phiếu để huy động vốn dài hạn. Nhằm phát triển kinh doanh, bên cạnh nguồn vốn vay ngân hàng.
Thị trường chứng khoán thực hiện giao dịch mua – bán, trao đổi hay chuyển nhượng trái phiếu/ cổ phiếu thông qua các nhà môi giới trung gian mà ở đây là công ty chứng khoán. Cơ chế thị trường chứng khoán được chia thành 2 loại:
Thị trường sơ cấp
Nơi cổ phiếu lần đầu được các công ty, tổ chức phát hành ra công chúng để huy động vốn.
Thị trường thứ cấp
Nơi cổ phiếu được giao dịch, mua bán và chuyển nhượng. Tại thị trường này tiền mới sẽ không được sinh ra mà chỉ có các giao dịch chuyển nhượng chủ sở hữu.
Đầu tư chứng khoán là gì?
Đầu tư chứng khoán là mua chứng khoán từ các tổ chức đại chúng. Chứng khoán nhỏ này gọi là chứng khoán của các tổ chức. Trong khi đầu tư, bạn hy vọng các tổ chức sẽ phát triển tăng trưởng khi thời gian qua. Khi điều đó xảy ra, chứng khoán của bạn có lẽ giá trị hơn và các nhà đầu tư khác hài lòng mua nó từ bạn, nhiều hơn bạn đã trả đi. Có nghĩa là bạn có thể làm lợi nhuận nền quyết định bán chứng khoán đó.
Lợi nhuận từ đầu tu chứng khoán
Lợi nhuận từ đầu tu chứng khoán theo cơ bản có 2 phần là:
1. Capital Gain hoặc lợi nhuận từ chênh lệch giá chứng khoán mà bạn mua và giá được bán ra.
2. Dividend hoặc cổ tức là phần lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh trong năm được mang chia cho các cổ đông.
Cách giao dịch chứng khoán
Hiện nay, các loại chứng khoán giao dịch hàng ngày ở Việt Nam được tổ chức niêm yết, mua bán trên 3 sàn giao dịch chứng khoán: HOSE, HNX và UPCOM. Các sàn này trực thuộc sự quản lý của Bộ Tài Chính và Ủy Ban Chứng Khoán Nhà nước.
- Sở giao dịch chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh (HOSE)
- Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX)
- Sàn giao dịch UPCOM
Đối với giao dịch chứng khoán qua các thị trường này. Các nhà đầu tư cá nhân phải mua bán qua công ty chứng khoán được cho phép hoặc thường gọi là “Sàn môi giới” để sàn môi giới là người trung gian trong việc quản lý chuyển nhượng chứng khoán và tiền giữa bên mua và bên bán. Các nhà đầu tư không cần thông báo tìm người mua hoặc người bán. Chỉ có thể mua bán qua thị trường trung tâm đã phân bố và sàn môi giới là người quản lý về việc giao dịch.
Cách đầu tư chứng khoán
TiềnInvest được thu thập 6 cách đầu tư chứng khoán sau đây:
- Phải quyết định là cần đầu tư trên thị trường chứng khoán thế nào
- Chọn tài khoản đầu tư
- Tìm hiểu sự khác biệt giữa đầu tư chứng khoán và quỹ
- Xác định vốn đầu tư trên thị trường chứng khoán của bạn
- Nên đầu tư dài hạn
- Quản lý doanh mục chứng khoán của bạn
Nguyên tắc đầu tư chứng khoán thành công
Tham gia đầu tư chứng khoán nhiều cơ hội nhưng cũng không ít rủi ro. Bởi thị trường chứng khoán đầy biến động, chịu tác động ảnh hưởng của nhiều yếu tố. Người chơi mới muốn tham gia thị trường cần nắm vững các nguyên tắc đầu tư chứng khoán để tham gia chơi an toàn, hiệu quả.
Chỉ đầu tư vào lĩnh vực hiểu biết
Nhà đầu tư chỉ nên mua cổ phiếu/ trái phiếu của các công ty phát hành mà bạn hiểu về sự phát triển, cơ hội, tiềm năng trong lĩnh vực kinh doanh. Yêu cầu nhà đầu tư cần chọn mua chứng khoán thông minh với các phân tích về doanh nghiệp, nhận diện cổ phiếu tiềm năng và cổ phiếu dởm.
Mua thấp – bán cao
Đây là nguyên tắc cơ bản mà các nhà đầu tư đều biết và mong muốn để thu lợi nhuận từ chứng khoán. Tuy nhiên, nguyên tắc này không dễ để đạt được. Đôi khi người chơi cần chấp nhận thua lỗ, do nhiều yếu tố tác động của thị trường. Người chơi cần theo dõi thị trường, các dấu hiệu cổ phiếu xuống hoặc lên để quyết định mua – bán thu lợi nhuận tương đối.
Hiểu về thị trường chứng khoán
Tìm hiểu về thị trường, phân tích đánh giá về cách chơi. Đánh giá chuyên sâu về loại chứng khoán mục tiêu, yếu tố ảnh hưởng đến thị trường, phân tích biến động, lựa chọn thời điểm mua phù hợp.
Đầu tư có mục tiêu
Xác định mục tiêu tham gia đầu tư chứng khoán. Để có thể chơi dài hạn, không bị ảnh hưởng bởi những yếu tố tác động tức thời.
Giữ tâm lý ổn định
Người chơi cần giữ một cái đầu lạnh. Để không bị ảnh hưởng bởi những biến động ngắn hạn, ảnh hưởng đến chiến lược đầu tư. Tránh đầu tư theo tâm lý đám đông, bầy đàn sẽ ảnh hưởng đến hiệu quả, dễ mắc sai lầm.
Đa dạng hóa kênh đầu tư để giảm thiểu rủi ro
Nhà đầu tư không nên tập trung duy nhất vào một loại chứng khoán, một doanh nghiệp. Nên phân bổ và điều chỉnh mức vốn để đa dạng hóa kênh đầu tư, giảm thiểu rủi ro. Bên cạnh đầu tư cổ phiếu, nên đầu tư chứng khoán phái sinh, trái phiếu hay chứng chỉ quỹ.
Rủi ro là tối thượng không phải là lợi nhuận
Nhà đầu tư cần tỉnh táo, đánh giá và kiểm soát rủi ro ở mức thấp nhất… Lúc này lợi nhuận sẽ tự động kéo đến.
Ưu và nhược điểm về đầu tư chứng khoán
Trong việc đầu tư chứng khoán có cả ưu và nhược điểm như sau:
Ưu điểm
- Tiềm năng tăng trường dài hạn, đặc biệt là trong kinh tế đang phát triển như Việt Nam
- Thanh khoản cao, thị trường lớn
- Các mã sản phẩm đa dạng thuộc nhiều ngành công nghiệp khác nhau
Nhược điểm
- Dữ liệu thị trường không minh bạch
- Cần có kiến thức và có thể phân tích tình trạng thị trường
- Rủi ro từ biến động thị trường
Trên đây là thông tin về đầu tư chứng khoán. Việc học hiểu cách đầu tư trong chứng khoán có lẽ là điều phức tạp đối với người vừa bắt đầu. Nhưng trên thực tế, chỉ bạn chuẩn bị bản thân bằng cách thêm kiến thức để đầu tư cho sẵn sàng thường xuyên. Vì kiến thức sẽ làm cho bạn trở nên người chuyên nghiệp.
Câu hỏi thường gặp
Chứng khoán (Stock hay Share) là một loại tài sản gồm cổ phiếu, chứng chỉ quỹ, chứng khoán phái sinh, trái phiếu, chứng quyền có bảo đảm.
Đầu tư chứng khoán là mua chứng khoán từ các tổ chức đại chúng. Chứng khoán nhỏ này gọi là chứng khoán của các tổ chức.
Nguồn: Investopedia
Đọc thêm: Giáo dục