Đầu tư chứng khoán và các rủi ro mà nhà đầu tư nên thận trọng

Đầu tư chứng khoán là một phương pháp đầu tư mà người đầu tư mua vào các chứng khoán như cổ phiếu, trái phiếu, hoặc quỹ đầu tư với hy vọng sinh lời từ sự tăng giá của chúng. Đây là một lĩnh vực hấp dẫn cho những người quan tâm đến việc tăng cường thu nhập và tạo ra tài sản dài hạn. Tuy nhiên đầu tư chứng khoán là một hình thức kinh doanh có rủi ro. Vì vậy, khi tham gia đầu tư trực tiếp vào thị trường chứng khoán. Bạn cần tìm hiểu trước và chấp nhận được các rủi ro sau này.

Chứng khoán là gì? 

Chứng khoán là đơn vị quyền sở hữu trong công ty. Các công ty sẽ huy động vốn để hoạt động bằng cách bán chứng khoán. Khi các công ty bán chứng khoán, họ đang đã mời những nhà đầu tư mua một phần chứng khoán để là một phần làm chủ sở hữu công ty. Khiến họ trở thành một phần của chủ “vốn chủ sở hữu” là cách mô tả quyền sở hữu. Và “vốn chủ sở hữu” là một lựa chọn đối với chứng khoán. Các công ty có thể phát hành trái phiếu để huy động vốn. Mặc dù việc mua trái phiếu khiến bạn là chủ nợ, mà không có bất ký lãi nào trong sở hữu công ty.

Khi bạn mua chứng khoán công ty, bạn sẽ nhận được một ưu đãi. Tuỳ thuộc vào loại chứng khoán mà bạn làm chủ sở hữu, bao gồm:

• Quyền biểu quyết: Bạn có thể có quyền biểu quyết trong cuộc hợp cổ đồng thường niên. 
• Cổ tức: Bạn có thể nhận được phần chia sẻ lợi nhuận của công ty 
• Sự tăng giá vốn: Khi giá chứng khoán công ty tăng cao. Chứng khoán của bạn sẽ có giá trị cao lên (và khi giá chứng khoán giảm thì giá trị chứng khoán của bạn sẽ giảm theo).  

Các loại chứng khoán

Trong đầu tư chứng khoán, có ba loại chứng khoán chính: cổ phiếu, trái phiếu và quỹ đầu tư.

Cổ phiếu

Cổ phiếu là một loại chứng khoán biểu thị sự sở hữu của một người đối với một công ty. Việc mua cổ phiếu đồng nghĩa với việc mua một phần sở hữu trong công ty đó. Nhà đầu tư có thể kiếm lợi nhuận từ cổ phiếu thông qua tăng giá cổ phiếu và cổ tức.

Trái phiếu

Trái phiếu là một loại công cụ tài chính mà công ty hoặc chính phủ phát hành để vay vốn từ công chúng. Nhà đầu tư mua trái phiếu sẽ nhận lại số tiền đã đầu tư cùng với lãi suất trong một khoảng thời gian nhất định.

Quỹ đầu tư

Quỹ đầu tư là một tổ chức tài chính được tạo ra để quản lý tiền của nhiều nhà đầu tư và đầu tư vào một danh mục chứng khoán đa dạng.

Các rủi ro về đầu tư chứng khoán 

Rủi ro đầu tư chứng khoán được chia thành 2 loại chính đó là: Rủi ro hệ thống và rủi ro phi hệ thống.

Rủi ro hệ thống 

Các sự kiện chính trị bất ngờ, suy thoái kinh tế thế giới, biến động lãi suất, tỷ giá đều đại diện cho các nguồn rủi ro hệ thống. Những sự kiện này ảnh hưởng đến toàn bộ thị trường chứng khoán và bạn không thể tránh được những rủi ro này ngay cả khi đã đa dạng hoá, phân bổ đầu tư vào các cổ phiếu khác nhau.

Rủi ro hệ thống bao gồm 4 loại chính đó là:

Rủi ro lạm phát và lãi suất

Rủi ro lãi suất gây ra bởi sự lên xuống của lãi suất trái phiếu chính phủ. Khi đó sẽ có sự dao động trong mức sinh lời kỳ vọng của các chứng khoán. 

• Lạm phát sẽ khiến giá trị của đồng tiền thay đổi, gây dao động tới lợi nhuận của nhà đầu tư trong tương lai.
• Giá chứng khoán luôn biến động tỷ lệ nghịch với lãi suất thị trường. Lãi suất thị trường tăng sẽ làm cho giá trị thị trường của chứng khoán bị sụt giảm và ngược lại.

Rủi ro hàng hóa

Rủi ro hàng hóa như đầu tư vào cổ phiếu, trái phiếu là gián tiếp đầu tư vào hàng hóa và dịch vụ của doanh nghiệp phát hành. Khi có sự thay đổi về giá hàng hóa (giá xăng, dầu, điện…). Do chính sách tài khóa của Nhà nước thì rủi ro khi đầu tư chứng khoán cũng lớn hơn.

Rủi ro Thanh khoản 

Đối với đặc trưng của thị trường chứng khoán chính là khả năng thanh khoản. Thể hiện khả năng chuyển đổi từ tiền sang chứng khoán và ngược lại. Khi điều kiện giao dịch thay đổi, tạo ra sự bất ổn của chứng khoán và rủi ro thanh khoản lớn. Thông thường, khi số lượng chứng khoán lớn, khả năng thanh khoản, đặt lệnh giao dịch sẽ cao. Ngược lại, khi số lượng chứng khoán thấp, khả năng thanh khoản sẽ thấp. 

Rủi ro mô hành 

Việc tạo mô hình đầu tư gắn liện với các yếu tố về thuật của thị trường. Các nhà đầu tư nên có mô hình đầu tư phù hợp nhờ vào phương pháp phân tích kỹ thuật. Mặc dù, sự biến động của thị trường chứng khoán không tuân theo một quy tắc nhất định nào. Vì thế vẫn tồn tại các rủi ro khó tránh khỏi cũng như những tác động từ yếu tố trên các thị trường.

Rủi ro phi hệ thống 

Rủi ro phi hệ thống là những rủi ro đặc trưng trong từng ngành hoặc từng công ty. Ví dụ các rủi ro khi đầu tư chứng khoán: tai nạn máy bay tới từ ngành hàng không, thông tin xấu từ một công ty chứng khoán… không phải toàn thị trường đều bị ảnh hưởng. Vì là những rủi ro đặc trưng, nên không phải tấy cả nhà đầu tư trên thị trường đều cùng nhau chịu rủi ro này.

Rủi ro phi hệ thống bao gồm 5 loại chính đó là:

Rủi ro lỗi thời

Nhiều lĩnh vực, ngành nghề sau thời hoạt động sẽ có những dấu hiệu lỗi thời. Nếu doanh nghiệp không kịp thời thay đổi. Sự ổn định, không có giá trị đổi mới sẽ khiến lợi nhuận của doanh nghiệp tăng trưởng chậm, bị các đối thủ vượt lên. Giá trị cổ phiếu, chứng khoán sẽ bị sụt giảm.

Rủi ro xếp hạng

Nếu doanh nghiệp bị đánh giá tụt hạng so với năm trước chứng tỏ hoạt động sản xuất kinh doanh trì trệ khiến giá trị doanh nghiệp giảm, kéo theo giá cổ phiếu giảm.  

Rủi ro kiếm toán

Đối với rủi ro hoạt động kiếm toán. Sẽ xảy ra khi doanh nghiệp quản lý nguồn vốn kém ảnh hưởng tới giá trị kinh tế của doanh nghiệp, thiệt hại tới cổ phiếu.

Rủi ro pháp lý 

Để nâng cao tính minh bạch cho thị trường chứng khóan. Nếu nhà đầu tư không nắm rõ luật chứng khoán sẽ phải đối mặt với nguy cơ rủi ro pháp lý. Đối với doanh nghiệp, rủi ro pháp lý cũng có thể xảy ra nếu không hiểu rõ những thay đổi của pháp luật như quy định vốn, thắt chặt thuế…

Rủi ro truyền thông 

Thị trường kinh doanh, với nhiều đối thủ, nhiều tin xấu độc hại ảnh hưởng đến uy tín và hình ảnh doanh nghiệp. Những thông tin truyền thông này sẽ làm giảm sút giá chứng khoán nhanh chóng. 

Cách giảm rủi ro về đầu tư chứng khoán 

Đối với rủi ro trong đầu tư chứng khoán là điều nhà đầu tư thường gặp. Vậy, sau đây là phương pháp giảm rủi ro mà nhà đầu tư có thể làm được.

Đa dạng hóa danh mục đầu tư

Việc đầu tư đa dạng hóa danh mục đầu tư là cách giảm thiểu rủi ro tốt nhất. Không nên tập trung vào chỉ một hoặc hai loại cổ phiếu mà cần đầu tư theo các nhóm ngành, mã chứng khoán để hạn chế rủi ro về xếp hạng, lỗi thời, thông tin ngành…

Tuy nhiên, nếu đầu tư vào quá nhiều mã ngành khác nhau sẽ dẫn đến sự khó khăn khi phân tích thị trường và có những lĩnh vực bạn không am hiểu thì không có cơ sở để đánh giá.

Tuân thủ nguyên tắc, kỷ luật

Nếu nhà đầu tư muốn đầu tư an toàn và hiệu quả thì phải có kế hoạch và nguyên tắc, tuân thủ kỷ luật. Khi giao dịch, nhà đầu tư cần có mục tiêu về giá rõ ràng và tuân thủ giới hạn về lãi/lỗ. Điều này sẽ giúp bạn không bị cuốn theo những biến động bất ngờ. Và đưa ra những quyết định theo cảm tính.

Tập trung vào đầu tư dài hạn 

Việc tập trung vào đầu tư dài hạn sẽ ít chịu tác động khi thị trường lên xuống thất thường. Việc đầu tư dài hạn sẽ mang lại cơ hội nhận lợi nhuận bền vững.

Đầu tư tại công ty môi giới chuyên nghiệp

Để khoản đầu tư của bạn được an toàn và sinh lời ổn định. Thì cần phải chọn một công ty môi giới chuyên nghiệp, khớp lệnh nhanh chóng, thị trường chứng khoán minh bạch, thông tin chính xác và không bị thao túng giá.

Trên đây là các rủi ro khi đầu tư chứng khoán mà nhà đầu tư có thể gặp phải. Để chiến thắng trên thị trường. Nhà đầu tư chứng khoán phải tích lũy cho mình rất nhiều kiến thức để giảm thiểu tối đa rủi ro. Để giảm rủi ro trong việc đầu tư chứng khoán thì các nhà đầu tư cần tìm hiểu kĩ các phương thức đầu tư chứng khoán ít rủi ro nhất để thành công trong danh mục đầu từ của mình.

Câu hỏi thường gặp

bài viết liên quan

• Chứng khoán: Vai trò Thị trường chứng khoán là gì?
• Chứng khoán phái sinh: Kiến thức cơ bản, ưu và nhược điểm về (CKPS) 
• Thao túng thị trường chứng khoán – Vì sao là điều cầm kỳ 

Nguồn: Forbes

Đọc thêm: Giáo dục