Chiến tranh tiền tệ là gì? Tác động đến kinh tế toàn cầu?

Cuộc chiến tranh tiền tệ là thuật ngữ dùng để mô tả tình trạng một quốc gia cố ý làm giảm giá trị đồng tiền của mình. Việc này dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng và đáng lo ngại đối với nền kinh tế toàn cầu. Những hệ quả kinh tế kèm theo bao gồm sự đình trệ trong tăng trưởng, lạm phát cao, các biện pháp thắt lưng buộc bụng và khủng hoảng tài chính. Chính vì vậy, cuộc chiến tranh là gì, nó là một trong vấn đề gần gũi quan trọng trong cuộc sống mà mọi người nên biết. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu sâu hơn trong bài viết này.

Chiến tranh tiền tệ là gì?

Chiến tranh tiền tệ trong tiếng Anh là Currency War. Chiến tranh tiền tệ đề cập đến sự gia tăng của các chính sách phá giá tiền tệ giữa một số quốc gia, với mục đích kích thích nền kinh tế nội địa. Trong thị trường ngoại hối, giá trị tiền tệ thường xuyên thay đổi. Tuy nhiên, chiến tranh tiền tệ được đặc trưng bởi việc nhiều quốc gia cùng lúc thực hiện các chính sách phá giá tiền tệ.

Mục tiêu chính của việc phá giá tiền tệ là làm cho hàng hóa xuất khẩu của quốc gia đó hấp dẫn hơn trên thị trường quốc tế.

Hiểu về chiến tranh tiền tệ

Trong chiến tranh tiền tệ, các quốc gia cố ý giảm giá trị tiền tệ để làm cho hàng xuất khẩu của họ hấp dẫn hơn trên thị trường quốc tế. Việc này giúp hạ giá sản phẩm xuất khẩu, làm cho chúng thu hút hơn với người mua quốc tế. Hiện tượng này còn được gọi là phá giá cạnh tranh.

Song song đó, phá giá tiền tệ làm hàng nhập khẩu trở nên đắt đỏ hơn đối với người tiêu dùng trong nước. Điều này buộc họ phải chuyển sang sử dụng các sản phẩm nội địa.

Sự kết hợp giữa tăng trưởng xuất khẩu và nhu cầu nội địa thường dẫn đến việc tăng việc làm. Ngoài ra, còn thúc đẩy tăng trưởng kinh tế nhanh hơn.

Tuy nhiên, điều này cũng có thể gây giảm năng suất của quốc gia. Các doanh nghiệp trong nước có thể cần thiết bị và máy móc nhập khẩu để mở rộng sản xuất. Khi tiền tệ bị phá giá, các thiết bị này có thể trở nên quá đắt đỏ.

Các nhà kinh tế cho rằng chiến tranh tiền tệ gây hại cho kinh tế toàn cầu. Vì những hành động cạnh tranh qua lại giữa các quốc gia có thể dẫn đến những hậu quả không mong muốn. Chẳng hạn như tăng cường bảo hộ và tạo ra các rào cản thương mại.

Chiến tranh tiền tệ bắt đầu như thế nào?

Hiện nay là thời đại tỷ giá hối đoái thả nổi hiện nay. Do đó, giá trị tiền tệ chủ yếu được quyết định bởi các lực lượng thị trường. Tuy nhiên, ngân hàng trung ương của một quốc gia có thể chủ động giảm giá trị tiền tệ thông qua các chính sách kinh tế cụ thể.

Một phương pháp là giảm lãi suất và một phương pháp khác là nới lỏng định lượng (QE). Trong đó ngân hàng trung ương mua vào số lượng lớn trái phiếu hoặc các tài sản khác trên thị trường. Mặc dù những hành động này không trực tiếp như phá giá tiền tệ. Nhưng chúng có thể đạt được kết quả tương tự.

Việc kết hợp giữa các chiến lược của cả khu vực tư nhân và công cộng đã tạo ra sự phức tạp hơn nhiều so với các cuộc chiến tranh tiền tệ trong quá khứ, khi tỷ giá hối đoái cố định phổ biến và một quốc gia có thể phá giá tiền tệ chỉ bằng cách giảm “mức neo” mà đồng tiền của họ được cố định.

Tại sao lại giảm giá một loại tiền tệ?

Mặc dù có vẻ mâu thuẫn, nhưng một đồng tiền mạnh không phải lúc nào cũng có lợi cho quốc gia.

Khi đồng tiền trong nước yếu, hàng xuất khẩu của quốc gia đó trở nên cạnh tranh hơn trên thị trường toàn cầu, trong khi hàng nhập khẩu trở nên đắt đỏ hơn. Khối lượng xuất khẩu tăng cao giúp thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Trong khi hàng nhập khẩu đắt đỏ khuyến khích người tiêu dùng chuyển sang các sản phẩm nội địa.

Sự cải thiện này trong điều kiện thương mại thường dẫn đến thâm hụt tài khoản vãng lai giảm (hoặc thặng dư tài khoản vãng lai tăng). Khiến tăng cường việc làm và đẩy nhanh tăng trưởng GDP.

Chính sách tiền tệ kích thích thường làm yếu đồng tiền cũng có tác động tích cực đến thị trường vốn và nhà ở. Từ đó thúc đẩy tiêu dùng trong nước thông qua hiệu ứng giàu có.

Mục tiêu của các quốc gia trong chiến tranh tiền tệ

Một quốc gia phá giá đồng tiền nhằm giảm thâm hụt thương mại của mình. Khi hàng hóa xuất khẩu trở nên rẻ hơn, doanh số bán hàng tăng lên. Đồng thời, hàng hóa nhập khẩu trở nên đắt đỏ hơn. Điều này khiến doanh số giảm và người tiêu dùng chuyển sang các sản phẩm nội địa. Kết quả cuối cùng là cải thiện cán cân thương mại.

Tuy nhiên, các quốc gia khác có thể phản ứng bằng cách phá giá tiền tệ của họ. Hoặc áp đặt thuế quan và các rào cản thương mại khác. Điều này làm mất đi lợi thế ban đầu.

Tìm hiểu: Nền kinh tế là gì?

Chiến tranh tiền tệ có thể gây hại gì?

Phá giá tiền tệ, dù có chủ đích hay không. Nó có thể gây tổn hại cho nền kinh tế quốc gia bằng cách làm tăng lạm phát. Nếu giá cả hàng nhập khẩu tăng cao và không thể thay thế bằng các sản phẩm nội địa. Từ đó, người tiêu dùng sẽ phải gánh chịu chi phí cao hơn cho các mặt hàng đó.

Chiến tranh tiền tệ xảy ra khi các quốc gia khác đáp trả bằng cách phá giá tiền tệ của họ hoặc áp dụng các chính sách bảo hộ có hiệu quả tương tự lên giá cả. Việc tăng giá nhập khẩu có thể làm trầm trọng thêm tình trạng mất cân bằng thương mại của các quốc gia tham gia, thay vì cải thiện nó.

Tác động của chiến tranh tiền tệ

Phá giá tiền tệ không phải là giải pháp cho mọi vấn đề kinh tế. Vậy, hậu quả tiêu cực của một cuộc chiến tranh tiền tệ là gì? Phá giá tiền tệ có thể làm giảm năng suất trong dài hạn do nhập khẩu thiết bị và máy móc trở nên quá đắt đỏ cho các doanh nghiệp trong nước. Nếu phá giá không đi kèm với các cải cách cơ cấu thực sự, năng suất sẽ suy giảm.

Một số rủi ro về chiến tranh tiền tệ

• Mức độ phá giá có thể vượt quá mong đợi. Có thể gây ra lạm phát tăng cao và dòng vốn chảy ra ngoài.
• Phá giá có thể dẫn đến nhu cầu bảo hộ thương mại cao hơn. Ngoài ra, có thể tạo ra các rào cản thương mại, cản trở thương mại toàn cầu.
• Phá giá có thể làm tăng biến động của tiền tệ trên thị trường. Dẫn đến chi phí bảo hiểm rủi ro cao hơn cho các công ty và thậm chí giảm đầu tư nước ngoài.

Tìm hiểu: Chính sách tài chính?

Tiền tệ có ảnh hưởng đến chiến tranh thương mại không?

Có thể là ngược lại, một cuộc chiến thương mại có thể làm suy yếu đồng tiền của quốc gia bị nhắm đến.

Hoa Kỳ đang có một khoảng cách thương mại lớn với Trung Quốc. Vào tháng 1 năm 2024, Hoa Kỳ nhập khẩu hơn 35 tỷ đô la hàng hóa từ Trung Quốc và xuất khẩu gần 12 tỷ đô la.

Năm 2020, cựu Tổng thống Donald Trump đã nỗ lực điều chỉnh sự mất cân bằng này. Bằng cách áp đặt hàng loạt thuế quan lên hàng hóa Trung Quốc nhập khẩu vào Hoa Kỳ. Chính sách bảo hộ này nhằm tăng giá hàng hóa Trung Quốc. Điều này làm cho chúng kém hấp dẫn hơn đối với người mua Hoa Kỳ.

Một kết quả là các đơn hàng sản xuất của Hoa Kỳ đã chuyển từ Trung Quốc sang các quốc gia châu Á khác như Việt Nam. Kết quả khác là sự suy yếu của đồng nhân dân tệ Trung Quốc. Nhu cầu giảm đối với các sản phẩm Trung Quốc dẫn đến nhu cầu giảm đối với đồng tiền Trung Quốc.

Hậu quả của chiến tranh tiền tệ

Chiến tranh tiền tệ càng trở nên nguy hiểm hơn khi cạnh tranh gia tăng. Ban đầu, chính phủ hoặc ngân hàng trung ương có thể kiểm soát được. Nhưng để duy trì chiến lược chống lại quốc gia đối thủ. Họ có thể bị đẩy vào tình thế phải phá giá tiền tệ nhiều hơn, có thể vượt quá sức chịu đựng của nền kinh tế.

Về sự sự biến động các thị trường toàn

Rủi ro chính là sự biến động và không chắc chắn trong các thị trường toàn cầu và nội địa. Vì khi giá trị tiền tệ bị đẩy xuống thấp và sự cạnh tranh gia tăng. Sau đó, giá trị tiền tệ có thể mất uy tín và niềm tin vào thị trường có thể bị tổn hại.

Về gián đoạn thương mại

Một vấn đề tiềm ẩn khác là gián đoạn thương mại. Vì do sự phá giá, xuất khẩu có thể bị gián đoạn nghiêm trọng hoặc thậm chí thay đổi vĩnh viễn. Điều này làm gây ra xung đột thương mại và sự sụp đổ của doanh nghiệp.

Về sự suy giảm hợp tác và niềm tin

Sự suy giảm hợp tác và niềm tin giữa các nền kinh tế toàn cầu là một mối quan ngại. Vì điều này có thể khiến việc ngăn chặn các thảm họa kinh tế trong tương lai trở nên khó khăn hơn. Nếu các cường quốc kinh tế lớn mắc kẹt trong môi trường cạnh tranh.

Về việc thao túng giá trị tiền tệ

Bản chất cạnh tranh của một cuộc chiến tranh tiền tệ cũng có thể đẩy các quốc gia vào việc thao túng giá trị tiền tệ, thậm chí có thể bất hợp pháp. Điều này không chỉ dẫn đến các vấn đề kinh tế mà còn gây căng thẳng giữa các quốc gia nếu nền kinh tế của họ bị ảnh hưởng.

Hệ thống tài chính quốc tế rất mong manh, và bất kỳ kịch bản nào trong số này cũng có thể làm mất cân bằng. Sự hợp tác và phối hợp quốc tế là rất quan trọng để duy trì sự hài hòa kinh tế. Hiệu ứng dây chuyền của một cuộc chiến tranh tiền tệ đủ để gây ra những tác động tiêu cực đáng kể đến cả nền kinh tế trong nước và toàn cầu.

Những cuộc chiến tranh tiền tệ

Hai trường hợp đáng chú ý về lo ngại chiến tranh tiền tệ đã xuất hiện trong thế kỷ 21. Chiến tranh tiền tệ khó chứng minh và thường vẫn đang được tranh luận khi diễn ra. Các quốc gia tham gia vào chiến tranh tiền tệ thường có mục tiêu riêng và thường phủ nhận rằng hành động của họ đang gây phá giá đồng tiền.

Ví dụ: chiến tranh tiền tệ năm 2010

Năm 2010, trong Khủng hoảng Nợ Eurozone. Ngân hàng Trung ương châu Âu bắt đầu thực hiện các biện pháp kiểm soát tình hình và giành lại quyền kiểm soát đồng euro thông qua nới lỏng định lượng, cải cách cấu trúc và các biện pháp thắt chặt chi tiêu. Những biện pháp này dẫn đến phá giá đồng euro, gây ra căng thẳng về tác động đối với quan hệ thương mại.

Ví dụ: chiến tranh tiền tệ năm 2013

Năm 2013, Nhật Bản triển khai một loạt chính sách tiền tệ nhằm giảm giá trị đồng yên để chống giảm phát và kích thích tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, hành động này gây ra nhiều cáo buộc trên toàn cầu rằng Nhật Bản đang tạo lợi thế không công bằng cho xuất khẩu và khơi mào chiến tranh tiền tệ. Nhật Bản khẳng định rằng họ chỉ thực hiện chính sách để chống giảm phát, chứ không nhằm đạt lợi thế kinh tế.

Chiến tranh tiền tệ diễn ra khi một hoặc nhiều quốc gia chọn phương án giảm giá trị đồng tiền của mình để tăng sức cạnh tranh cho sản phẩm nội địa. Điều này khiến chi phí nhập khẩu tăng lên, khuyến khích người tiêu dùng mua hàng hóa trong nước. Chiến lược này có thể tạo thêm việc làm và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, nó cũng có thể dẫn đến lạm phát và dòng vốn chảy ra ngoài. Nếu các biện pháp giảm giá trị đồng tiền không được kết hợp với các cải cách kinh tế khác, lợi ích ban đầu sẽ mất đi khi các quốc gia khác cũng áp dụng chiến lược tương tự. Hy vọng qua những thông tin bài viết trên sẽ hữu ích nhất với bạn. 

Câu hỏi thường gặp

BÀI VIẾT LIÊN QUAN

• Môi trường vĩ mô (Macro Environment) là gì? Tìm hiểu các yếu tố ảnh hưởng
• Top 5 cuộc khủng hoảng tài chính trong lịch sử
• Thiên nga đen là gì? Sự kiện Black Swan tác động như thế nào?

Nguồn: Investopedia