GNP là gì? GNP và GDP khác nhau như thế nào?

Bạn có bao giờ tự hỏi về sức mạnh tài chính của quốc gia mình? Chúng ta thực hiện tính toán giá trị tổng cộng của các sản phẩm và dịch vụ do người dân tạo ra cả trong và ngoài nước như thế nào? Đây chính là khái niệm của Tổng Sản Phẩm Quốc Gia (Gross National Product – GNP). Vậy, GNP cụ thể là gì? Đây là một chỉ báo kinh tế mang tính sâu rộng, không giới hạn bởi biên giới quốc gia. Và theo dõi hiệu suất lao động của người dân quốc gia đó dù họ ở bất cứ nơi đâu trên thế giới.

GNP (Gross National Product) là gì?

GNP là gì? GNP – viết tắt của từ Gross National Product là tổng sản lượng quốc gia hay tổng sản phẩm quốc gia. Tổng sản phẩm quốc gia (GNP) được hiểu là một chỉ số đánh giá tổng giá trị. Đánh giá sản phẩm và dịch vụ cuối cùng sản xuất ra trong một khoảng thời gian nhất định. Được đánh giá thông qua các nguồn lực sản xuất thuộc quyền sở hữu của cư dân trong quốc gia. 

GNP có liên quan với chỉ số kinh tế khác là Tổng sản phẩm nội địa (GDP). Chỉ số này tính toán tất cả sản phẩm sản xuất ra trong biên giới quốc gia, không phân biệt người sở hữu nguồn lực sản xuất. 

Ví dụ về GNP

Khi một chiếc lốp xe đạp được bán cho một nhà sản xuất xe đạp. Nó trở thành sản phẩm trung gian. Trong khi chiếc lốp xe đạp hoàn chỉnh được bán ra thị trường, được coi là sản phẩm cuối cùng.

Tương tự, nếu chiếc lốp xe đạp đó được mua trực tiếp bởi người tiêu dùng. Để thay thế lốp xe của họ, thì nó cũng được xem là sản phẩm cuối cùng.

Một ví dụ khác liên quan đến việc tính GNP chính là thu nhập. Thu nhập cũng được tính vào GNP dựa trên người tạo ra nó chứ không phải thu nhập được tạo ra ở đâu.

Một công dân Hàn Quốc đầu tư vào việc mở nhà máy sản xuất linh kiện điện tử ở Bắc Giang. Lợi nhuận ròng sau khi trừ thuế từ hoạt động sản xuất của nhà máy sẽ được tính vào GNP của Hàn Quốc. 

Trong trường hợp này, nếu nhà máy tuyển dụng lao động người Việt Nam, thì tiền lương của họ sẽ được tính vào GNP của Việt Nam. Ngược lại, mức lương trả cho nhân viên quản lý người Hàn Quốc làm việc tại nhà máy lại được tính vào GNP của Hàn Quốc.

GNP thường được xác định trong một khoảng thời gian nhất định, chẳng hạn như một năm tài chính. 

Một yếu tố quan trọng khác cần nhớ là GNP chỉ bao gồm các sản phẩm mới sản xuất. Việc kinh doanh những sản phẩm được sản xuất trước đó, như việc bán xe cũ, không được tính vào GNP của năm hiện tại.

GNP có tầm quan trọng như thế nào?

Các nhà hoạch định chính sách dựa vào GNP như một chỉ số kinh tế quan trọng. Thông tin từ GNP cung cấp cái nhìn sâu sắc về quá trình sản xuất, quỹ tiết kiệm, các khoản đầu tư, tình hình việc làm và hiệu quả sản xuất của doanh nghiệp lớn, cùng các yếu tố kinh tế khác. Những thông tin này được các nhà hoạch định sử dụng thông tin trong việc chuẩn bị các báo cáo chính sách mà lập pháp sử dụng để tạo ra luật. Các nhà kinh tế dựa vào số liệu GNP như một công cụ để đối phó với các thách thức quốc gia như lạm phát và nghèo đói.

Trong việc xác định thu nhập của cư dân quốc gia, không phân biệt họ sinh sống ở đâu. GNP trở thành một chỉ số đáng tin cậy hơn so với GDP. Trong nền kinh tế toàn cầu, mọi người có vô số cơ hội để kiếm thu nhập, cả từ nguồn trong và ngoài nước. Khi đánh giá những dữ liệu rộng lớn như vậy, GNP cung cấp thông tin không thể tìm thấy trong các chỉ số năng suất khác. Nếu nguồn thu nhập của cư dân chỉ đến từ trong nước, GNP sẽ tương đương với GDP. Nhưng nó sẽ kém giá trị hơn đối với chính phủ và người hoạch định chính sách.

GNP cũng cung cấp thông tin hữu ích trong việc phân tích đối với cán cân thanh toán. Cán cân thanh toán dựa vào sự khác biệt giữa giá trị hàng hóa và dịch vụ mà quốc gia xuất khẩu ra nước ngoài so với giá trị nhập khẩu. Thâm hụt cán cân thanh toán có nghĩa là quốc gia nhập khẩu nhiều hàng hóa và dịch vụ hơn so với giá trị xuất khẩu. Ngược lại, thặng dư cán cân thanh toán biểu thị giá trị xuất khẩu cao hơn so với nhập khẩu.

Các công thức tính GNP

Công thức chính thức để tính GNP như sau:

Y = C + I + G + X + Z

Trong đó:

• C – Chi tiêu tiêu dùng
• I – Đầu tư
• G – Chi tiêu của chính phủ
• X – Xuất khẩu ròng (Giá trị nhập khẩu trừ giá trị xuất khẩu)
• Z – Thu nhập ròng (Thu nhập ròng từ nước ngoài trừ đi thu nhập ra nước ngoài)

Ngoài ra, tổng sản phẩm quốc gia cũng có thể được tính như sau:

Trong đó:

Tổng sản phẩm quốc gia tính đến việc sản xuất hàng hóa hữu hình như xe cộ, sản phẩm nông nghiệp, máy móc, v.v. Cũng như cung cấp dịch vụ như chăm sóc sức khỏe, tư vấn doanh nghiệp và giáo dục. GNP cũng bao gồm thuế và khấu hao. Chi phí dịch vụ được sử dụng trong sản xuất hàng hóa không được tính toán riêng lẻ. Vì nó đã bao gồm trong giá thành sản phẩm hoàn chỉnh.

Để so sánh từ năm này qua năm khác, tổng  sản phẩm quốc gia cần được điều chỉnh theo lạm phát để tạo ra GNP thực tế. Ngoài ra, để so sánh giữa các quốc gia, GNP được trình bày trên cơ sở bình quân đầu người. Trong quá trình tính toán GNP, có những vấn đề phức tạp về cách tính toán cho quốc tịch kép. Nếu một nhà sản xuất giữ quốc tịch của hai quốc gia. Cả hai quốc gia sẽ tính vào sản lượng sản xuất của họ, điều này sẽ dẫn đến tính đôi.

GNP và GDP khác nhau như thế nào?

Khái niệm GDP và GNP thường gây nhầm lẫn cho một số người. Cả GDP và GNP đều là các chỉ số cốt yếu phản ánh sức mạnh kinh tế của một quốc gia. Chúng ta hãy xem sự khác biệt giữa GDP và GNP trong bảng sau:

Nhìn chung, GDP là thước đo về sức khỏe của nền kinh tế nhưng GNP cho chúng ta biết về thu nhập thực sự của một quốc gia. GNP là giá trị của tất cả thu nhập mà công dân và doanh nghiệp của một quốc gia kiếm được, không phụ thuộc vào việc họ đặt trụ sở ở quốc gia của mình hay ở nước ngoài.

Mặc dù GNP phản ánh tình hình tài chính của một quốc gia, GNP không phải là một thước đo chính xác về sức khỏe kinh tế. Hoa Kỳ đã ngừng sử dụng GNP vào năm 1991 như một chỉ số và thay thế bằng GDP. Hiện nay, GDP vẫn thường được sử dụng trên phạm vi quốc tế.

Câu hỏi thường gặp

BÀI VIẾT LIÊN QUAN

• Hiểu đúng về lạm phát: phân loại lạm phát trong nền kinh tế
• Nới lỏng định lượng QE là gì? Những ưu nhược điểm và ảnh hưởng từ QE
• QT là gì? Thắt chặt định lượng hoạt động thế nào

Nguồn: Investopedia